عاملهای هوشمند
در تجارت الکترونیک
تجارت الکترونیک از جمله فرایندهای جامعه اطلاعاتی دنیای امروز است که در سالهای اخیر با حضور اینترنت بسیار توسعه یافته است. تجارت الکترونیک، شامل به اشتراک گذاشتن اطلاعات کسبوکار، برقراری ارتباطات تجاری و هدایت معاملات تجاری بهوسیله شبکههای ارتباطی است. تجارت الکترونیک شامل طیف گستردهای از فعالیتها و تخصصها از جمله امنیت در معاملات، اعتماد و اعتبار در معاملات، قانونگذاری، مکانیزم پرداخت، چگونگی تبلیغات، کاتالوگهای الکترونیک، حضور واسطهها، عملکرد فروشگاههای چندرسانهای و ... است.
تجارت الکترونیک عبارت است از تعامل سیستمهای ارتباطی، سیستمهای مدیریت دادهها و امنیت که بهواسطه آنها امکان مبادله اطلاعات تجاری در رابطه با فروش محصولات و یا خدمات میسر میشود. البته در این تعاملات، حمایت و حفظ اسرار مصرفکنندگان و همچنین محافظت از دادهها و اطلاعات شخصى در تجارت الکترونیک، ایجاد قوانین روشن تجارى بهمنظور ایجاد یک بازار الکترونیک معتبر و در نهایت تدوین قوانین بسیار با اهمیت است.
در تجارت الکترونیک سه بعد اصلی تجارت، که شامل محصول یا خدمات مورد مبادله، فرآیند فروش، تحویل و خدمات پس از فروش است، میتوانند از حالت فیزیکی و کاملا ملموس تا حالت الکترونیک و نرمافزاری و یا اصطلاحاً مجازی تغییر کنند. ترکیبات گوناگون از حالتهای فیزیکی و الکترونیک ابعاد تجارت، تعیینکننده سطوح تجارت الکترونیک بوده و در صورتیکه هر سه بعد حالت الکترونیک داشته باشند، بالاترین سطح در تجارت الکترونیک شکل میگیرد. این در حالی است که در تجارت سنتی هر سه عامل، فیزیکی و کاملا قابل لمس هستند و در نتیجه تجارت الکترونیک میتواند در تمام یا بخشی از مراحل چرخه تجاری بهکار گرفته شود. چرخه تجاری از جستجوی کالاها و خدمات متناسب با نیازها، جستجوی عرضهکننده و انجام مذاکره، سفارش، حمل و پرداخت بها، فعالیتها و خدمات پس از فروش مثل گارانتی تشکیل شده است.
از جمله دستاوردهای تجارت الکترونیک؛ حضور عرضهکنندگان در یک بازار جهانی قابل رویت برای کلیه خریداران است که مزایای فراوانی دارد، ولی از سوی دیگر امکان مقایسه با سایر رقبا را نیز برای تقاضاکننده بهوجود میآورد و عرضهکننده را از انحصار خارج میکند. دستاورد دیگر، انجام مذاکرات هوشمند در محیط اینترنت است که بهوسیله آن عرضهکنندگان میتوانند قیمتهای متفاوتی برای شرایط گوناگون ارائه دهند و محصولاتی که دارای سود کمتر یا بدون سود بودهاند، با این نوع مذاکره ممکن است با قیمت مناسب معامله شوند و بفروش برسند. با این مقدمه به نظر میرسد که شرکتها و عرضهکنندگان در صورت داشتن شرایط لازم برای بهرهگیری از دستاوردهای تجارت الکترونیک مزایای زیادی کسب خواهند کرد. از جمله این مزایا میتوان موارد زیر را نام برد:
* دستیابی به یک بازار فروش 24 ساعته در سطح جهان
* فروش سریعتر بهعلت وجود امکانات مکانیزه فروش و انجام معامله
* هزینه کمتر فروش بهعلت اتوماسیون فرایند آن در اینترنت
* هزینه پرسنل فروش کمتر بهعلت اتوماسیون فرایند آن در اینترنت
* امکان تماس مستقیم و بدون واسطه با مشتریان
* امکان جلب بیشتر رضایت مشتریان
* حجم فروش و سودآوری بیشتر (افزایش فروش تا سال 2002 ، 10 تا 20 درصد و کاهش هزینهها تا 45 درصد (احمدی، 1381 )
بهدلیل وابستگی زیاد تجارت الکترونیک به تعامل مستقیم با مشتری، مسئله برقراری خدمات مناسب برای مشتری یکی از مهمترین مسائلی است که شرکتها و عرضهکنندگان باید در نظر گیرند که از جمله این مسائل میتوان فعالیتهای مرتبط با توصیه محصولات و تبلیغات برخط را نام برد. تجارت الکترونیک علاوه بر سودمندی برای فروشندگان برای مشتریان نیز سودمند است. مشتری میتواند با صرف کوشش کمتر برای پیداکردن محصول و خدمت، با پایینترین قیمت و اجناس به روز و جدید، سود بیشتری از تجارت الکترونیک ببرد. فایده دیگر این است که مغازههای روی اینترنت 24 ساعته باز هستند و 7 روز هفته به مشتریان خدمات تجاری ارائه میدهند.
شناسایی نیازهای مشتریان، شناسایی نیازهای بازار و بهرهگیری از بازاریابی و بازارسنجی علمی، از مواردی هستند که برای موفقیت در تجارت الکترونیک و بهرهگیری از سودمندیهای آن، ضروری بوده و نقش بسزایی در کسب منافع بیشتر توسط مشتریان و جلب رضایت بیشتر آنان داراست. به جهت تحقق شناسایی نیازهای مشتریان و بازار و در نتیجه پیشبینی تکنولوژی و برنامهریزیهای مورد نیاز، بایستی ساختار و جنبههای تجارت الکترونیک و ارائهدهندگان خدمات و ملزومات آن، به طور گستردهای شناسایی شوند. برنامهریزی صحیح این فعالیتها همه در ایجاد سود بیشتر برای بازرگانان موثرند. همچنین بهکارگیری عاملهای هوشمند نرمافزاری در تجارت الکترونیک، میتواند پاسخگوی بسیاری از این نیازها بوده و علاوه بر خودکارساختن فرایندهای مختلف، تحلیل و بررسی دادههای مشتریان و در نتیجه فرایند فروش یکبهیک کالا را محقق کند.